Dyplomaci państw neutralnych w Warszawie (wrzesień – październik 1939 roku)

Dyplomaci państw neutralnych w Warszawie (wrzesień – październik 1939 roku)

Głównymi bohaterami książki Ryszarda Żelichowskiego „Dyplomaci państw neutralnych w Warszawie (wrzesień – październik 1939 roku)” są Niels Christian Ditleff (poseł nadzwyczajny i minister pełnomocny Królestwa Norwegii, pełniący od 6 września 1939 r. obowiązki dziekana korpusu dyplomatycznego), wspomagający go baron Willem Johan Gijsbert Gevers (sekretarz poselstwa i chargé d’affaires ad interim Królestwa Holandii) oraz John Ker Davis (konsul generalny Stanów Zjednoczonych w Warszawie). Ich relacje – dotąd niepublikowane w języku polskim – mogą stanowić materiał na scenariusz historycznego filmu przygodowego. Dostarczają wielu informacji na temat postawy członków korpusu dyplomatycznego państw neutralnych w kluczowych momentach podczas pierwszych dwóch miesięcy drugiej wojny światowej.

Pierwsza fala dyplomatów akredytowanych przy polskim rządzie opuściła Warszawę wraz z nim w pierwszym tygodniu września 1939 r. Ten fakt jest szeroko znany i ma obszerną literaturę.Inaczej jest w przypadku pracowników dyplomatycznych niższej rangi, pozostałych w swoich placówkach w Warszawie. Ewakuacja korpusu dyplomatycznego państw neutralnych została przeprowadzona 21 września 1939 r. W grupie tych dyplomatów znaleźli się przedstawiciele prawie wszystkich państw, z którymi Rzesza Niemiecka jeszcze nie była w stanie wojny. W połowie października Niemcy umożliwili ewakuowanym dyplomatom przyjazd do Polski specjalnym pociągiem w celu zapoznania się przez nich ze stanem opuszczonych obiektów oraz oszacowania poniesionych szkód. Najważniejszym – propagandowym – celem tej operacji było jednak pokazanie przedstawicielom państw neutralnych zniszczonej Warszawy, co miało ostrzegać inne kraje przed oporem wobec niezwyciężonej armii Hitlera.