System zamknięty. Socjologiczna analiza procesu legislacyjnego

Autorka opisuje mechanizmy rządzące stanowieniem prawa z perspektywy teorii systemów. Analiza procesu legislacyjnego dowodzi, że system polityczny w Polsce jest systemem operacyjnie zamkniętym. Nie przyjmuje informacji z otoczenia, zatem jego wytwory powstają w wyniku przetwarzania informacji pochodzących niemal wyłącznie z wewnętrznego obiegu komunikacyjnego.
Władza wykonawcza i ustawodawcza stanowią funkcjonalną jedność, mimo konstytucyjnego ich rozdzielenia. Dyskurs legislacyjny w Sejmie i Senacie jest zrytualizowany, a parlament służy legitymizowaniu decyzji rządu („maszynka do głosowania”).
Wywód popiera wiele wskaźników empirycznych, w tym pochodzących z bezpośredniej obserwacji prac komisji sejmowych i senackich. Dowodzą one, że realizowany model polityczny jest nieadekwatny do deklarowanych celów. Rewizji wymagałyby więc  te rozwiązania instytucjonalne, które prowadzą do rozbieżności między modelem a praktyką.

Opracowanie niesie w sobie nie tylko siłę argumentacji teoretycznej, lecz także dotyka praktyki polskiego życia politycznego. Publikacja, która umożliwia Czytelnikowi wgląd do środka zamkniętego systemu, zaspokaja zarówno ciekawość, jak i daje szansę zmniejszenia nierównowagi informacyjnej między klasą polityczną a społeczeństwem. Dlatego książka powinna być lekturą obowiązkową dla politologów, socjologów, prawników, ale również dla każdego aktywnego obywatela, który nie chce tkwić w naiwności i pragnie zwiększyć częstotliwość epizodów otwierania się systemu na otoczenie. A dla klasy politycznej niech książka ta będzie ostrzeżeniem: są tacy, którzy wasze działania potrafią rozłożyć na czynniki pierwsze.
dr hab. Anna Pacześniak