Stare i nowe tendencje w obszarze pamięci społecznej

„Stare i nowe tendencje w obszarze pamięci społecznej” /pod redakcją Zuzanny Bogumił i Andrzeja Szpocińskiego

„Stare i nowe tendencje w obszarze pamięci społecznej” – to kolejna publikacja przygotowana w ramach projektu badawczego „Współczesne  społeczeństwo polskie wobec przeszłości„. Socjologowie polscy już od początku lat sześćdziesiątych podejmowali temat „żywej historii” – oddziaływania  przeszłości na żyjące pokolenia . W ostatnich  dekadach  tematyka ta zyskała na znaczeniu, a w wielu krajach  toczą się poważne, a często trudne i bolesne  dyskusje o różnych  sposobach  reprezentowania  zbiorowego doświadczenia. Prace przygotowane w ramach projektu badawczego „Współczesne społeczeństwo polskie wobec przeszłości” wnoszą do socjologicznej debaty propozycje teoretycznego ujęcia pamięci zbiorowej, podsumowania badań dawniejszych, nowe ustalenia empiryczne  oraz wynikające z nich pytania i hipotezy.

W kulturze współczesnej, w kulturze później nowoczesności, jesteśmy świadkami i uczestnikami przełomu w obszarze pamięci społecznej. I tak, wciąż mamy do czynienia z upamiętnieniami charakterystycznymi dla przednowoczesności i nowoczesności, czego wyrazem jest ciągłe wykorzystywanie symboliki religijnej jako nośnika pamięci, wznoszenie pomników czy odtwarzanie rytuałów obchodów rocznicowych. Coraz częściej jednak pamięć społeczna wyraża się w wielu nowych formach, stymulowanych nowymi technikami komunikacji, archiwizacji itp., ale też w działaniach wskazujących na nowe sposoby przeżywania przeszłości, oparte na zmysłowym (estetycznym) i emocjonalnym zaangażowaniu w performans, odtwarzającym to co było.
Mając na uwadze ciągłości i zmiany widoczne w obszarze pamięci społecznej, autorzy niniejszej monografii podjęli się dyskusji wokół starych i nowych form manifestacji pamięci. Czytelnik znajdzie tu zarówno teksty teoretyczne, jak i szczegółowe studia przypadku. Publikacja pokazuje całe spektrum starych i nowych form upamiętniania: od pomników, przez muzea i rytuały upamiętniające, po rekonstrukcje historyczne. Ponadto czyni to, odwołując się do upamiętnień różnych wydarzeń historycznych, Holocaustu, zbrodni katyńskiej, rzezi wołyńskiej, Powstania Warszawskiego i rzezi Woli czy Bitwy Warszawskiej 1920 roku.